Çocuklarda ağız ve diş sağlığı neden önemli?

Süt dişleriBir çocuğun ağzında ilk çıkan dişlere süt dişleri adı verilmekte olup, çocukluk döneminde toplam 20 süt dişi sürmektedir.

Çocukların ağzında bulunan süt dişleri:

• Dört ikinci süt azı dişi
• Dört birinci süt azı dişi
• Dört süt kanin (köpek dişleri veya göz dişleri olarak da adlandırılır)
• Dört süt lateral (yan keser) diş
• Dört santral (ön keser) diş

Solda bir çocuğun süt dişleri, sağda bir yetişkinin kalıcı dişleri tamamlandığında

Kalıcı dişler

Yetişkinlerin ağzında 32 kalıcı diş vardır:

• Dört üçüncü azı dişi (aynı zamanda yirmi yaş dişi olarak da adlandırılır)
• Dört ikinci azı dişleri (ikinci molar veya 12 yaş dişleri olarak da adlandırılır)
• Dört birinci azı dişi (birinci molar veya 6 yaş dişleri olarak da adlandırılır)
• Dört ikinci premolar (ikinci küçük azı dişleri de denir)
• Dört adet birinci premolar (birinci küçük azı dişleri de denir)
• Dört kanin (köpek dişleri veya göz dişleri olarak da adlandırılır)
• Dört süt lateral (yan keser) diş
• Dört santral (ön keser) diş

Süt Dişleri Ne Zaman Değişir? Kalıcı Dişler Kaç Yaşında Çıkar?

Süt Dişleri Ne Zaman Değişir? Kalıcı Dişler Kaç Yaşında Çıkar? Süt dişleri en geç ne zaman dökülür?

1. Santral ön keser dişler çocuk 8 ila 12 aylıkken sürer, 6 ila 7 yaşındayken sallanıp düşerek alttan kalıcı santral dişler sürerek yerine gelmektedir.
2. Lateral yani yan kesici dişler çocuk 9 ila 13 aylıkken sürer, 7 ila 8 yaşlarında sallanıp düşerek alttan kalıcı lateral dişler sürerek yerine gelmektedir.
3. Süt kanin veya köpek dişleri çocuk 16 ila 22 aylıkken sürmekte, 10 ila 12 yaş arasında sallanıp düşerek altta kalıcı kanin dişler sürerek yerine gelmektedir.
4. Birinci süt azısı çocuk 13 ila 19 aylıkken sürmekte, 9 ila 11 yaşındayken altta kalıcı birinci premolar (küçük azı) dişler sürerek yerine gelmektedir.
5. Süt kkinci molar çocuk 25 ila 33 aylıkken sürmekte, 10 ila 12 yaşındayken altta kalıcı ikinci premolar (küçük azı) dişler sürerek yerine gelmektedir.

 Süt Dişlerinin Sürmesi Hakkında bilinmesi Gereken Önemli Bilgiler

• Aşağı yukarı her 6 ayda bir yaklaşık 4 süt dişi sürmekte, genellikle kızlar erkeklerden önce diş çıkarmaktadır.
• Alt süt dişleri genellikle üst dişlerden önce sürmektedir. Her iki çenedeki dişler genellikle biri sağda, diğeri solda çiftler halinde çıkmaktadır.
• Süt dişleri, sonradan yerlerne sürecek kalıcı dişlere göre daha küçük boyutlu ve daha beyaz renklidir. Bir çocuk 2 ila 3 yaşına geldiğinde tüm süt dişleri çıkmış olmalıdır. Ardından 6 -7 yaşlarındayken ön keserler değişirken en arkada kalıcı birinci azı dişi sürmeye başlayacaktır.

4 yaşından sonra çocuğun çene ve yüz kemikleri büyümeye başladığında, süt dişleri arasında boşluklar oluşmaktadır. Bu durum daha büyük kalıcı dişlerin sürebilmesi için gerekli alanı sağlayan tamamen doğal bir büyüme sürecidir. 6 ila 12 yaşları arasında, çocuğun ağzında hem süt dişleri hem de kalıcı dişlerin bir karışımı bulunur.

Tüm süt dişleri dökülür mü?

Evet sağlıklı bir ağızda çocuğun tüm süt dişlerinin dökülüp yerlerini alttan gelen kalıcı dişlere bırakması beklenir. Bununla birlikte bazı süt dişleri çeşitli sebeplerle (bazen alttan gelen kalıcı bir diş yoktur ya da bir sebepten dolayı sürmüyordur) ağızda kalırlar ki bu dişlere persiste süt dişi adı verilmektedir.

Süt Dişlerinin Bakımı Neden Önemlidir?

Süt dişlerinin ağızda kısa bir süre kalmakla birlikte çocuğun hayatını idame ettirmesinde hayati bir rol oynamaktadırlar.  Bebek dişleri:

• Kalıcı dişlerin sürmesi için yer tutucudurlar
• Yüze normal görünümünü vermektedir
• Anlaşılır telaffuz ve doğru konuşmanın geliştirilmesine yardımcı olurlar
• Sağlıklı beslenmeye yardımcı olurlar. Eksik veya çürük dişler çiğnemeyi zorlaştırarak çocukların, çiğnemesi zor veya acı veren yiyecekleri reddetmesine neden olmaktadır.
• Kalıcı dişlerin sağlıklı bir başlangıç yapmasına yardımcı olur (süt dişlerindeki çürük ve enfeksiyon, altlarında gelişen daimi dişlere zarar verebilir)

Çocukların genellikle 1 yaşına kadar veya ilk dişleri çıktıktan sonraki 6 ay içinde bir diş hekimi tarafından görülmesi iyi olacaktır.

Çocuklarda süt dişlerinin sürmesin gösteren tablo

Çocuğun İlk Diş Hekimi Ziyaretinde Ne Olur?

İlk diş hekimi ziyareti genellikle kısa olup çok az tedavi gerektirir. Bu ziyaret, çocuğunuza diş hekimi ile korkmasını gerektirmeyen bir ortamda arkadaşça bir şekilde tanışma şansı verir. Bazı diş hekimleri, ebeveynden muayene sırasında dişçi koltuğuna oturmasını ve çocuğunu tutmasını isteyebilir. Çocuk çok küçükse diş hekiminiz çocuğunuzla bekleme odasında sohbete başlayabilir ve ebeveynlerin de desteğiyle sağlıklı bir iletişim sağlanır. Muayene sırasında diş hekiminiz çocuğunuzun tüm dişlerinde çürük olup olmadığını kontrol edecek, ağzının kapanışı (dolayısıyla ileride bir ortodontik tedaviye ihtiyaç olup, olmayacağını) inceleyecek ve diş etleri, çene ve ağız dokularıyla ilgili olası sorunları araştıracaktır. Gerekirse diş hekimi çocuğun dişlerini temizleyecek (ilaç kullanımına veya bazı bakterilerin gerçekleştirdiği siyah lekeler veya diştaşı ve plağı) ve florür uygulamasına gerek olup olmadığını değerlendirecektir. Diş hekimleri ayrıca ebeveynleri çocuklarının ağız sağlığı bakımının temelleri konusunda eğitecekler, diş gelişim sorunlarını tartışacaklar ve her türlü soruyu cevaplayacaklardır.

Çocuğunuzu ilk diş hekimi muayenesinde diş hekiminizle şu konuları konuşabilirsiniz.

• Çocuğunuzun dişleri ve diş etleri için iyi ağız hijyeni uygulamaları ve çürüklerin önlenmesi için neler yapılabilir.
• Florür ihtiyacı var mı?
• Çocuğunuzun kötü ağız alışkanlıkları (parmak emme, dil itme, dudak emme) var mı?
• Gelişimsel diş çıkarmanın kilometre taşları yani hangi dişlerin ne zaman süreceği
• Ağız sağlığı açısından doğru beslenme
• Diş kontrolleri takvimi. Pek çok diş hekimi, çocuğun diş hekimini ziyaret ederken rahatlık ve güven düzeyini artırmak, dişlerin gelişimini izlemek ve gelişen sorunları derhal tedavi etmek için 6 ayda bir çocukları görmek ister.

Çocuğunuzun Diş Hekimi Korkusunu Azaltmak Mümkün mü?

Ebeveynler ve diş hekimleri, çocuğun ilk diş hekimi randevusunu olumlu bir deneyim haline getirmede önemli bir rol oynar. Ebeveynlerin gösterdiği herhangi bir endişe çocuk tarafından alınacaktır. Aynı şekilde diş hekimlerinin aceleyle attığı her adım çocukta gereksiz korkuya neden olabilir. Diş hekimleri, çocuklara olayları tehdit edici olmayan bir şekilde ve anlaşılması kolay bir dilde anlatmak üzere eğitilmiştir. Bununla birlikte siz geçmiş diş hekimleri deneyimlerinizde yaşadığınız kötü tecrübeleri (kanal tedavisi sırasında duyduğunuz ağrı veya kırılan bir diş kökünün uzun süren çıkarma işlemi gibi) ev içinde anlattıysanız çocuğunuzun bu durumdan kötü etkileneceğini unutmayın. Çocuğunuza asla geçmişte yaşadığınız tatsız bir diş deneyiminden bahsetmeyin. Çocuğunuza sağlıklı diş ve diş etlerini korumanın ne kadar önemli olduğunu ve diş hekiminin işinin buna yardımcı olmak olan arkadaş canlısı bir doktor olduğunu anlatın. Dişçiye gittiğinizde ödül vaat etmeyin ve çocukların diş hekiminden korkmasının tamamen normal olduğunu unutmayın. Bazı çocuklar sadece ebeveynlerinden ayrılmaktan korkar; bazıları bilinmeyenden korkar; diğerleri de yaralanmaktan korkar. Çocukları tedavi eden diş hekimleri çocuğunuzun korku ve kaygılarıyla nasıl başa çıkacağını bilir ve onları rahatlatır.

Pedodontist (Çocuk Diş Hekimi) ile Normal Diş Hekimi Arasındaki Fark Nedir?

Bir pedodonti uzmanı diş hekimliği fakültesini bitirdikten sonra en az 3 yıl kendi alanında eğitim  almaktadır. Uzmanlık veya doktora düzeyindeki bu eğitim, bir çocuğun gelişen dişlerinin, çocuk davranışlarının, fiziksel büyüme ve gelişiminin ve çocuk diş hekimliğinin özel ihtiyaçlarının yönetimi ve tedavisine odaklanmaktadır. Çocuğunuzun ağız sağlığı sorunlarını genellikle normal bir diş hekimi karşılayabilirse de çocuğunuzun ağız sağlığı açısından özel ihtiyaçları varsa, bir çocuk diş hekimine gitmeniz gerekebilir. Diş hekiminiz böyle bir durumda zaten sizi pedodonti veya ortodonti gibi alanlarında uzman başka diş hekimlerine gönderecektir.

Çocuklar İlk Diş Röntgenlerini Ne Zaman Çektirmeli?

Diş röntgenine ne zaman başlanacağına dair genel bir kural yoktur. Diş problemleri açısından daha yüksek risk altında olabilecek bazı çocuklar söz gelimi biberon çürüğüne yatkın olanlar veya dudak-damak yarğı olanlar diğer çocuklardan daha erken röntgen çekilmelidir. Çocuklar 6 yaş civarında yetişkin dişlerini çıkarmaya başladığından, eğer bir sorun varsa (sözgelimi diş eksikliği, sürme problem, çapraşıklık ve kötü kapanış gibi.) diş hekiminiz diş gelişiminde bir sorun görürse diş röntgeni çekebilir.

Çocukların ağız ve diş sağlığını korumak için ideal beslenme şekli

Çocuğunuzun yedikleri dişlerini etkilemektedir. Gereğinden fazla karbonhidrat, şeker (örneğin çikolata, şekerleme, kek, kurabiye, diğer tatlı yiyecekler ve şekerli içeceklerden) ve nişastalar (simit ve patates cipsi gibi) diş çürümesine neden olabilir. Karbonhidratların dişlerde ne kadar süre kaldığı, diş çürümesinin ana sebeplerden birisidir.

Bir ebeveyn olarak yapabileceğiniz en doğru şeyler, çocuğunuza sağlıklı yiyecek seçimleri yapmayı öğretmek ve düzenli diş fırçalama alışkanlığı kazanmasını sağlayabilmektir.

Çocuğunuz Nasıl Beslenmeli:

1. Atıştırmalık olarak abur cubur ve karbonhidratlar yerine meyve ve sebzeleri deneyin.
2. Atıştırmalık olarak peynirler, tükürük akışını tetiklemeye yardımcı oldukları için iyi bir tercihtir.
3. Yapışkan ve kolay çiğnenebilir gıdalar dişlere yapışarak tükürüğün şekeri temizlemesini zorlaştırırlar. kaçının
4. Talı ve şekerli gıdaları ara öğün olarak değil ana yemeklerle birlikte tüketin.
5. Genel bir kural olarak çocuğunuzun abur cubur tüketmeme alışkanlığı kazandırın
6. Şekersiz gıdalar satın alın.
7. Çocuğunuza meyve suyu veya gazoz yerine sade su verin.
8. Diş ve kemik kalitesi için çocuğun diyetini kalsiyumdan zengin (süt, yoğurt, peynir) gıdalarla destekleyin.

Dr. Diş Hekimi Arzu Ferdağ Öztürk ve Diş Hekimi Özhan Öztürk RANDEVU İÇİN TIKLAYIN (WHATSAPP)